Zobacz zdjęcia Jana Olchówki w Twierdzy Boyen na Mazurach
Giżycko / 17:00
Odbudowany po II wojnie światowej, niedawno odrestaurowany krzyżacki zamek w Kętrzynie powinien być obowiązkowym miejsce odwiedzin turystów na Mazurach, którzy fascynują się historią. Zamek skrywa również pewną tajemnicę, której jednak być może nigdy nie poznamy.
Powstaje krzyżacka strażnica
Jest rok 1342. Na skraju puszczy, przy pruskiej osadzie Rast, krzyżacy wybudowali drewnianą strażnicę nazwaną Rastenburg. Znajdowała się ona na niewielkim wzgórzu w pobliżu rzeki Guber.
Ta strażnica dała początki kętrzyńskiej twierdzy, którą możemy podziwiać do dziś. Będąc tu warto pamiętać też o niezwykłe skromnych początkach tego miejsca.
Zadaniem strażnicy była obrona tej części państwa zakonnego przed licznymi wyprawami litewskimi; był to także punkt etapowy w krzyżackich wyprawach na Litwę. Strażnica, dwukrotnie zdobywana i palona przez Litwinów – 3 listopada 1345r. przez wojska książąt Olgierda i Kiejstuta i 22 lutego 1347 r., była każdorazowo odbudowywana, a położona przy niej osada zaludniła się nowymi mieszkańcami.
Początek Kętrzyna i zamku
11 listopada 1357 r. – to kolejna ważna data. Wówczas komtur Bałgii Johan Schindekopf nadał osadzie prawa miejskie. Tak zaczął rodzić się Kętrzyn. To wówczas prawdopodobnie stwierdzono, że do obrony osady potrzebny będzie murowany zamek. Miał być elementem systemu murów miejskich.
Budowę zakończono przed 1374 r., kiedy zamek w Rastenburgu po raz pierwszy pojawił się w wykazie inwentarzy zamków zakonnych. Pierwszy znany opis zamku pochodzi z początków XVIII w. (ok. 1706). Jego autorem był Adam Huldreich Schaffer, rektor miejscowej szkoły, autor „Chronik von Rastenburg”. Dla wcześniejszego okresu dysponujemy jedynie informacjami z inwentarzy zamkowych o pomieszczeniach znajdujących się w zamku oraz krótkimi wzmiankami o pracach budowlanych.
Zamek początkowo był budowlą trójskrzydłową, zamkniętą od strony zachodniej murem z bramą wjazdową.
Najbardziej reprezentacyjne skrzydło północne zajmował pfleger – prokurator, urzędnik sprawujący władzę z ramienia Zakonu. Mieściła się tu także kaplica wzmiankowana jeszcze w 1628 r. Na dziedzińcu znajdowała się studnia. Prawdopodobnie na przełomie XIV i XV w. zamek otoczony został od północy, wschodu i południa murem obronnym, do którego w początku XVI w. dobudowano w narożnikach cylindryczne basztami; od strony miasta wybudowano mur przed wejściem do zamku.
W zamku i przylegającej do niego części miasta nazwanej Nowym Miastem istniały m.in. piekarnia, kuchnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia i prochownia oraz więzienie, wzmiankowane w 1564 r. Po 1525 r. zamek został siedzibą starostwa książęcego. Kolejne prace budowlane na zamku przeprowadzone zostały w latach 1528-1529 i 1559- 1560.
Przed 1566 r. przebudowano skrzydło zachodnie zamku, a w 1622 r. w północno- zachodnim narożniku dziedzińca wybudowano cylindryczną basztę z klatką schodową.
Objawienie w lochach zamku w Kętrzynie?
Z kętrzyńskim zamkiem wiążę się też ciekawa legenda o powstaniu…Świętej Lipki. Podania wskazują, że w dawnych czasach właśnie w lochach tego zamku więziony był pewien człowiek, który miał zostać stracony. Mężczyzna modlił się do Matki Boskiej prosząc o ratunek i wyrzekając się grzechów. Podobno ukazała mu się, każąc wyrzeźbić figurę Marii.
Rankiem strażnicy znaleźli przy skazańcu piękną rzeźbę. Sędziowie zdumieli się i uznali to za znak Boży. Uwolnili mężczyznę, który wdzięczny i szczęśliwy ruszył w kierunku Reszla. Usłyszał znów głos Maryi: „Chcę, abyś umieścił moją figurkę na pierwszej lipie, jaką spotkasz na drodze”.
Po czterech dniach marszu mężczyzna zobaczył rozłożystą lipę. W jej gałęziach położył figurkę. Odszedł do domu i żył uczciwie. Przejeżdżał tamtędy bogaty, ale niewidomy szlachcic. Jego woźnica zobaczył niezwykłe światło. Od figurki Matki Bożej bił oślepiający blask. Szlachcic kazał się doprowadzić do lipy. Dotknął figurki, a potem swoich oczu i natychmiast odzyskał wzrok.
Te wydarzenia miały dać początek sanktuarium w Świętej Lipce.
Co kryły zasypane piwnice zamku?
W 1682 r. rozebrano dwie górne kondygnacje skrzydła północnego zamku w Kętrzynie, zrównując jego wysokość z pozostałymi skrzydłami budowli.
Prawdopodobnie właśnie wtedy zasypano część piwnic pod skrzydłami wschodnim i południowym. Ślad po dawnym zejściu do piwnic w skrzydle południowym widoczny jest jeszcze dzisiaj w murze w południowo-wschodnim narożniku zamkowego dziedzińca.
Co kryły lochy? Dlaczego zdecydowano się je zasypać? Być może już nigdy się tego nie dowiemy.
W XVIII i XIX w. zamek ponownie przebudowywano, dostosowując go do pełnienia funkcji mieszkalnych. 15 grudnia 1797 r. w zamku miał miejsce wielki pożar. W latach 1911-1912, po kupnie obiektu przez miasto, zamek przebudowano po raz kolejny, przeznaczając większość pomieszczeń na mieszkania. Wówczas także znajdował się tu lokal biurowy 3. Brygady Piechoty. Pod koniec lat 30-tych XX w. na zamku prowadzone były drobne prace konserwatorskie.
Na wysokości pierwszego piętra z trzech stron dziedzińca istniały drewniane krużganki
Przed drugą wojną światową znajdował się tu urząd finansowy i mieszkania urzędników. W początku lat 40-tych zachodnią część piwnic pod skrzydłem północnym przebudowano na schron przeciwlotniczy.
Zamek płonie pod koniec wojny
W końcu stycznia 1945 r., po zajęciu miasta przez wojska radzieckie zamek i większa część staromiejskiej zabudowy miasta zostały spalone. Projekt odbudowy połączonej z regotycyzacją obiektu oparty został na rekonstrukcji rysunkowej wykonanej w końcu XIX w. przez Steinbrechta.
Po odbudowie przeprowadzonej w latach 1962-1967, budowla odzyskała gotycki charakter dzięki podwyższeniu dachów, skrzydeł południowego i wschodniego oraz dodaniu jednego piętra z gotyckimi szczytami i spadzistym dachem w skrzydle północnym.
Obecnie w kętrzyńskim zamku funkcjonują: Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego i Miejska Biblioteka Publiczna.
Serwis mazury24.eu nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.