To warto na Mazurach zobaczyć. Tajemniczy bunkier Hitlera niedaleko Szczytna

Szczycieńska Pozycja Leśna przebiega (od zachodu) przez tereny gmin: Jedwabno Szczytno, Świętajno i Ruciane-Nida, gdzie łączy się z Pozycją Jezior Mazurskich, stanowiąc jej przedłużenie w kierunku południowym.

Pozycję tworzy zespół kilkudziesięciu schronów biernych dla 1 – 2 drużyn piechoty, których wnętrze składa się zwykle z dwóch pomieszczeń (część z nich wyposażono w śluzy gazoszczelne) oraz wyjścia ewakuacyjnego. Do dziś istnieją w ramach pozycji także schrony bojowe oraz wieża piechoty dla broni ręcznej i maszynowej w Sasku Wielkim gm. Szczytno - jedyny tego typu obiekt występujący w ramach Szczycieńskiej Pozycji Leśnej.

Umocnienia pozycji uzupełniają także ziemno-betonowe dzieła piechoty (punkty oporu), rowy przeciwczołgowe i tzw. garnki Kocha oraz system jazów służących do zalania okolicznych terenów, w celu utrudnienia przemarszu wojskom nieprzyjaciela.

Jedną z atrakcji jest schron zaprojektowany przez samego Adolfa Hitlera. Naszkicowany przez wodza III Rzeszy schemat został dopracowany przez specjalistów i wprowadzony do stosowania pod numerem 668 (niem. Regelbau 668). Czy Adolf Hitler tam przebywał? Tego nie wiadomo, nie ma na ten temat żadnych konkretnych źródeł historycznych.

Na jego budowę potrzebne było 210 m3 betonu, 9,4 tony prętów zbrojeniowych. Na strop potrzebne było 1,7 tony dwuteowników. Wymiary zewnętrzne schronu wynosiły 7,7 na 7 m. Ściany i strop miały grubość 1,5 m i wytrzymywały wielokrotne trafienia pociskami kal. 150 mm i pojedyncze trafienia pociskiem kal. 210 mm. Schron w założeniu miał być całkowicie zasypany ziemią i nie wystawać powyżej poziomu gruntu. Schron posiadał trzy pomieszczenia. Przedsionek, z którego przechodziło się do śluzy gazowej, a następnie do dużego pomieszczenia głównego zaopatrzonego w wyjście ewakuacyjne. Schrony tego typu budowano w dużej ilości na wielu pozycjach obronnych. Miały różnorakie zastosowania; jako składy amunicyjne, schrony sanitarne, magazynowe, obserwacyjne (po zmontowaniu peryskopu), dowodzenia, maszynownie (montowano silniki diesla z agregatami prądotwórczymi) i inne. W odniesieniu do opisywanej pozycji źródła podają, że schrony te budowano, jako stanowiska dowódców kompanii.

Dzięki leśnikom i pasjonatom fortyfikacji wszystkie schrony są łatwo dostępne, opatrzone tablicami informacyjnymi, a wyprawa ich szlakiem stanowi ciekawą lekcję historii.

Ścieżka historyczna powstała dzięki wspólnym wysiłkom takich organizacji jak: Grupa Odnowy Wsi Spychowo, Nadleśnictwo Spychowo, Gmina Świętajno, Stowarzyszenie Przyjazne Spychowo, OSP Spychowo oraz Zespół Szkół w Spychowie.

Dzięki wspólnej pracy i zaangażowaniu udało się uprzątnąć i wyeksponować te niezwykłe obiekty. Szlak jest również oznakowany, a przy bunkrach i innych ciekawostkach historycznych widnieją tablice informacyjne ze szczegółowym opisem danego miejsca. Na tablicach znajdują się również wizualizacje danych fortyfikacji, które pokazują wyraźnie, jaką rolę pełniły w czasach wojennych i jak były skonstruowane.

Punktem początkowym szlaku jest plaża w miejscowości Połom koło Spychowa, gdzie można pozostawić samochód, albowiem cała ścieżka ma charakter pętli. Na trasie ok 5 km można zwiedzić najbardziej charakterystyczne obiekty Szczycieńskiej Pozycji Leśnej, co daje również możliwość prześledzenia zmian w koncepcjach obronnych oraz formach schronów na przestrzeni obu wojen światowych. Wszystkie obiekty są przystosowane do zwiedzania, choć warto wziąć ze sobą latarkę do oglądania wnętrza schronów, a czas potrzebny do obejścia całej trasy to jedynie ok 2 godziny.

Zdjęcia pochodzą z publikacji „Obiekty obronne „Szczycieńskiej Pozycji Leśnej” na terenie Nadleśnictwa Spychowo”.