Wszystko zaczęło się w Wyszemborku. Strefa archeologiczna jeziora Salęt

Pojezierze Mrągowskie to najlepiej przebadany archeologicznie region Polski. Wszystko rozpoczęło się od stanowiska badawczego I w Wyszemborku. Prace wykopaliskowe prowadzone na rozległym półwyspie rozdzielającym wody jezior Małego Salętu i Salętu topierwsze polskie powojenne badania archeologiczne w dawnych Prusach Wschodnich. Odkryto wtedy znacznych rozmiarów osadę. Badania rozpoczął w tym miejscu Jerzy  Antoniewicz w 1949 r. Kontynuował on prace w latach 1974-1978.

Przełomowy moment dla badań w rejonie Salętu nastąpił w 1975 roku, kiedy Jerzy Okulicz odkrył cmentarzysko w Wyszemborku (stanowisko IVa), którego skraj został odsłonięty przez prace ziemne prowadzone przy dawnej żwirowni. Rozpoczęte natychmiast badania ratownicze, kontynuowano do 1978 roku pod kierunkiem Jerzego i Łucji Okuliczów, a następnie w latach 1987- 1988 pod kierunkiem Wojciecha Nowakowskiego.

Wyszemborskie cmentarzysko funkcjonowało nad brzegiem Salętu przez ponad 600 lat!: od I do VI (a nawet VII) w. po Chrystusie. Do najciekawszych znalezisk należą szkieletowe pochówki koni z późnego okresu wpływów rzymskich i późnego okresu wędrówek ludów (w jednym przypadku zarejestrowano też unikatowy, podwójny pochówek koński).

W latach 70-tych XX w. powstał pomysł przebadania okolic jeziora Salęt. W ramach projektu w 1980 r. przeprowadzono pierwsze sondażowe badania wykopaliskowe na osadzie z wczesnej epoki żelaza położonej na „Ptasiej Wyspie” (Szestno, stanowisko II). Rozpoczęto również badania powierzchniowe w rejonie Salętu, które były kontynuowane na większą skalę w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia.

W 1993 r. wznowiono pod kierownictwem W. Nowakowskiego badania na cmentarzysku, kontynuowane nieprzerwanie do roku 1999, a od 1995 r. przeprowadzono szereg prac wykopaliskowych na kilkunastu stanowiskach. W ciągu kilkudziesięciu lat udało się w różnym stopniu przebadać większość znanych stanowisk z okresu wpływów rzymskich w rejonie jeziora Salęt. Działania te były początkiem wielosezonowej, jednej z najdłuższych i z dzisiejszej perspektywy patrząc wręcz legendarnej kampanii wykopaliskowej w historii Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

W ciągu ostatnich lat archeolodzy związani z Ekspedycją Galindzką prowadzili badania wykopaliskowe na kilkunastu stanowiskach, zlokalizowanych w przeważającej mierze na Pojezierzu Mrągowskim, w okolicy jeziora Salęt. W większości wypadków były to nowe badania, związane z realizowanym programem naukowym. Wszystkie prace były finansowane ze środków Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Więcej informacji tu.