jezioro Łuknajo

Jezioro położone około 5 km od Mikołajek. Akwen ten jest rezerwatem przyrody - jedną z najważniejszych europejskich ostoi ptactwa wodnego. Obowiązuje na nim całkowity zakaz żeglugi i łowienia ryb. Jezioro znajduje się w otoczeniu łąk i bagien, połączone wąskim kanałem o długości 500 m z jeziorem Śniardwy. Łuknajno jest naturalnym tarliskiem ryb żyjących w Śniardwach.

Łuknajno to płytkie, okrągłe jezioro polodowcowe o średniej głębokości - 0,6 m. Maksymalna głębia to zaledwie 3 m. Powierzchnia akwenu to 680 ha, długości 3,3 km i szerokości 2,9 km.

Linia brzegowa jeziora jest słabo rozwinięta, pozbawiona zatok i półwyspów. Brzegi są niedostępne, podtopione, zarośnięte trzcinowiskami i podmokłymi łąkami. Zachodni brzeg jeziora jest płaski i zabagniony, natomiast północny i północno-wschodni – lekko pagórkowaty. Na północny akwenu znajduje się wieś Urwitałt, w której zlokalizowana jest Stacja Terenowa Uniwersytetu Warszawskiego im. prof. Kazimierza Dobrowolskiego. Stacja jest jedynym zamieszkałym obiektem we wsi.

Obfitość wodnej roślinności i ryb w połączeniu z niedostępnością płaskich, podmokłych i częściowo lesistych brzegów sprawia, że licznie występuje wiele gatunków ptaków. Jezioro jest znane od dziesiątek lat jako wyjątkowe siedlisko łabędzia niemego - corocznie gniazduje od kilkunastu do kilkudziesięciu par łabędzi, a na pierzenie przybywa ich ok. 2 tys. sztuk.

Obserwowano w rezerwacie ponad 175 gatunków ptaków, z których 95 gniazduje. W 1977 r. jezioro zostało uznane przez UNESCO za rezerwat biosfery (MaB), a w 1978 r. wpisano je na listę międzynarodowych rezerwatów Konwencji RAMSAR. Odbywa tu lęgi kaczka hełmiatka, gatunek występujący w rejonie Morza Azowskiego i Kaspijskiego. Zobaczyć też można bielika, błotniaka stawo­wego, czaplę siwą, kormorana, rybitwę czarną, a na wodzie łyski, perkozy oraz kacz­ki płaskonosa i rożeńca. Występuje tu remiz a w trzcinach rzadka wąsatka.

Na jeziorze Łuknajno obowiązuje zakaz wędkowania oraz zakaz uprawiania żeglugi. Przy brzegach akwenu można znaleźć kilka punktów widokowych, z których można oglądać dzikie ptactwo. Znajduje się tu również ścieżka przyrodnicza, która prowadzi wzdłuż łąk po stronie południowo-zachodniej jeziora Łuknajno. Wokół jeziora wiedzie trasa rowerowa o długości 11 km.