jezioro Orzysz

Akwen pięknie położony na Mazurach. Na południowo-zachodnim brzegu tego jeziora leży miasto Orzysz. Zbiornik wodny o bardzo nieregularnych kształtach z licznymi zatokami, półwyspami i wyspami. Prawdziwy raj dla wędkarzy.

Jest to jezioro typu rynnowego o powierzchni 1070,7 ha. Akwen o zróżnicowanej głębokości i na ogół zalesionych brzegach. Linia brzegowa ma bardzo nieregularny kształt z licznymi zatokami. Występują tu również długie półwyspy o wąskich cyplach, które głęboko wrzynają się w toń jeziora. W południowym rejonie jeziora znajduje się wydłużona zatoka oddzielona od sąsiedniego Jeziora Wierzbińskiego długim i krętym półwyspem o nazwie Ameryka.

Ten niezwykle malowniczy akwen posiada aż 10 wysp. Największa z nich to Różany Ostrów zwana również Wyspą Róż. To urokliwy teren o powierzchni 54 ha i jest połączona mostem z lądem. Druga, co do wielkości wyspa Wąskie – 12 ha powierzchni – leży w północnej części jeziora. Kolejną dużą wyspą jest wyspa Lasek – 7 ha powierzchni – także położona w północnej części jeziora, lecz przy zachodnim jego brzegu.

Jezioro to łączy się z okolicznymi akwenami za pomocą wielu strug, cieków oraz kanalików. Z jeziora wypływa rzeka Orzysza, która łączy ten akwen z położonymi niżej jeziorami Tyrkło i Śniardwy. Przebiega tędy również malowniczo położony szlak kajakowy - Kanałem Orzyskim i rzeką Orzysza do jeziora Tyrkło i Śniardwy o długości 12 km.

Cechą charakterystyczną tego akwenu jest dużej wielkości półwysep zwany Ameryka. Półwysep leży między jeziorami Orzysz i Wierzbińskim. Od zachodniej strony te jeziora oddziela wąski przesmyk zwieńczony mostkiem. Szerokość półwyspu wynosi od ok. 100 do 300 m. Nad brzegiem obu jezior rosną cieniste zarośla z olszą czarną. Korzenie niektórych drzew, podmywane falą wystają znacznie ponad powierzchnie gruntu, tworząc osobliwą formę przestrzenną.

W kilku miejscach brzeg jest piaszczysty i łatwo dostępny. Wzdłuż Jeziora Wierzbińskiego, na jego południowym brzegu rozciąga się wieś Wierzbiny.

W pobliżu jeziora znaleźć można pola biwakowe oraz pensjonaty, gdzie wędkarze mogą wypożyczyć sprzęt pływający. Najbliższymi miejscowościami wokół akwenu są: od zachodu Ameryka, Orzysz, Grądy, od północy Odoje oraz leżące nad samym jeziorem Ostrów i Somack Wielki, od wschodu Kamieńskie i wreszcie od południowego wschodu Strzelniki, oraz leżące bezpośrednio w południowym krańcu jeziora Wierzbiny.

Akwen jest bardzo chętnie odwiedzany przez wędkarzy. Są tu organizowane zawody wędkarskie o randze międzynarodowej. Gatunki ryb występujące w tym jeziorze: sielawa, leszcz, okoń, szczupak, sandacz, krąp, wzdręga, płoć, ukleja.